Średniowiecze – stare koryto Wisłoka
Po południowej stronie Starego Cmentarza, gdzie widoczne jest znaczne obniżenie terenu, wzdłuż
ul. Mikołaja Spytka Ligęzy, zachowało się historyczne koryto Wisłoka.
Na Widoku miasta Rzeszowa z 1762 r., autorstwa Karola Henryka Wiedemanna, pozostającego na służbie książęcego rodu Lubomirskich, ówczesnych właścicieli miasta, koryto pokazane jest jeszcze jako starorzecze wypełnione wodą.
W średniowieczu przy kościółku św. Ducha był jedyny most pozwalający na przeprawienie się z Rynku na wschód traktem biegnącym wzdłuż obecnej ul. Mickiewicza.
Rok 1934 – wielka powódź
W lipcu 1934 r. miała miejsce największa powódź w okresie międzywojennym. Objęła ona dorzecza prawych dopływów Wisły – Dunajca, Raby, Skawy, Wisłoki i Wisłoka, który wpływa do Sanu.
W dniach 13-17 lipca miały miejsce bardzo intensywne opady deszczu. Do dziś nie został „pobity dzienny rekord” opadów w Polsce, kiedy to na Hali Gąsienicowej spadło 225 mm deszczu. Poziom wody Wisłoka
w Rzeszowie wzrósł wtedy do 767 cm. Wody Wisłoka, w czasie tej wielkiej powodzi, wróciły do średniowiecznego starowisłoczyska – woda przykryła istniejące w nim nagrobki Starego Cmentarza tak skutecznie, że z części naziemnych nie pozostał żaden ślad.
Po ustąpieniu wody, na istniejącym wówczas od strony ul. Mikołaja Spytka Ligęzy ceglanym murze, została przymocowana tablica z piaskowca wskazująca poziom wody w czasie tej tragicznej dla Starego Cmentarza powodzi. Tablica ta została wykonana przez Tadeusza Norberta Janika, właściciela znanej pracowni kamieniarskiej, a przetrwała do pierwszej połowy lat 70. XX w., kiedy cmentarny ceglany mur został rozebrany.
Rok 1976 – film Trędowata
Na Starym Cmentarzu kręcona była finałowa scena
melodramatycznego filmu pt. Trędowata, w reżyserii Jerzego Hoffmana, na
podstawie powieści Heleny Mniszkówny o tym samym tytule.
W rolach głównych tej filmowej adaptacji wystąpili: Elżbieta
Starostecka w roli Stefanii Rudeckiej (panna do towarzystwa) i Leszek
Teleszyński w roli ordynata Waldemara Michorowskiego. Scenariusz napisał
Stanisław Dygat, muzykę skomponowali Wojciech Kilar (honorowy obywatel m.
Rzeszowa od roku 2002
i patron Zespołu Szkół Muzycznych Nr 1) i Piotr
Marczewski, zdjęcia do tego filmu przygotował Stanisław Loth. Scenografia była
dziełem Jerzego Suskiego, który wybrał Stary Cmentarz do realizacji finałowej
sceny, czyli pogrzebu Stefci, a jej filmowym miejscem spoczynku stał się grób rodziny Drezińskich
(sarkofag)
w kwaterze XI położony na wprost II bocznej alejki.
Premiera filmu odbyła się 29 listopada 1976 r., a w następnym roku
uplasował się w czołówce najlepszych polskich filmów (II miejsce).
CDN…